EVLAT EDİNME NEDİR?
Soybağı, TMK’nın dar anlamda düzenlediği üzere çocuk ile anne ve baba arasındaki doğal ve hukuki bağı ifade etmektedir. Bir çocukla ebeveyn olarak soybağı ilişkisi kurabilmek için doğal olarak anne ve baba olmaya gerek yoktur. Evlat edinme yoluyla da hukuki olarak soybağı ilişkisi kurulabilir. Evlat edinme en sade tanımıyla evlat edindirilmeye uygun bir çocukla evlat edinmeye uygun kişi ya da eşler arasında hukuki bir bağla soybağı kurulmasıdır.
KÜÇÜKLERİ EVLAT EDİNEBİLMEK İÇİN GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR?
- Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de otuz yaşını doldurmuş bulunmaları, (Eşler, ancak birlikte evlât edinebilirler; evli olmayanlar birlikte evlât edinemezler.)
- Evlat edinecek kişinin veya eşlerin evlat edinilenden en az 18 yaş büyük olması,
- Çocuğun, evlat edinen tarafından en az bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması,
- Evlat edinmenin küçüğün yararına bulunması,
- Ayırt etme gücüne sahip olan çocuğun rızasının alınması,
- Evlat edinenin başkaca çocuğu/çocukları varsa Evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı biçimde zedelenmemesi,
- Çocuğun ana ve babasının rızasının bulunması, (TMK 311 ve 312. maddelerinde yer alan hükümler hariç)
- Çocuğun vesayet altında olması halinde vesayet dairelerinin izninin alınmış olması,
- Evlat edinenin en az ilkokul mezunu olması
Şartları bulunmaktaysa evlat edinebilmek için başvuruda bulunabilirsiniz.
EŞİMİN ÇOCUĞUNU EVLAT EDİNEBİLİR MİYİM?
Eşinizle en az iki yıldan beri evliyseniz veya kendiniz otuz yaşını doldurduysanız eşinizin çocuğunu evlât edinebilirsiniz.
BEKARIM AMA ÇOCUK EVLAT EDİNMEK İSTİYORUM BU MÜMKÜN MÜDÜR?
Otuz yaşını doldurmuşsanız ve diğer koşulları sağlıyorsanız tek başınıza evlât edinebilirsiniz.
KÜÇÜĞÜN EVLAT EDİNEBİLMESİ İÇİN ANNE VE BABASININ RIZASI NEREDEN VE NASIL ALINIR?
Çocuğun veya anne ve babasının oturdukları yerde bulunun aile mahkemesinden, eğer aile mahkemesi yoksa asliye hukuk mahkemesinden sözlü veya yazılı olarak açıklanarak tutanağa geçirilir.
Rıza, küçüğün doğumunun üzerinden altı hafta geçmeden önce verilemez.
ÇOCUĞUMUN EVLATLIK OLARAK VERİLMESİ İÇİN RIZA VERDİM BU RIZAMI GERİ ALABİLİR MİYİM? RIZAMI GERİ ALMAMIN HUKUKİ ANLAMDA BİR ETKİSİ VAR MIDIR?
Rıza, tutanağa geçirilme tarihinden başlayarak altı hafta içinde hangi mahkemeden ve nasıl verdiyseniz aynı şekilde geri alabilirsiniz. Ancak rızanızı geri aldıktan sonra bir kez daha rıza verirseniz bir daha geri alamazsınız.
ANNE VEYA BABANIN RIZASININ ARANMAYACAĞI DURUMLAR VAR MIDIR?
Şu iki halde anne ve babadan birinin rızası aranmaz:
l. Anne veya babanın kim olduğu veya uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa,
2. Anne veya baba küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa.
EVLAT EDİNMEK ÜZERE NEREYE BAŞVURMAM GEREKMEKTEDİR?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıysanız ikamet ettiğiniz İlin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne şahsen ve dilekçeyle veya E-Devlet üzerinden başvuruda bulunabilirsiniz.
Eşlerin evlat edinmek istemesi halinde başvuruda her ikisinin de birlikte bulunması gerekir.
(Başvuru için Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne gitmeden kurumun telefonuna ulaşarak randevu almak daha faydalı olacaktır.)
BAŞVURU YAPMAYA KURUMA GİDERKEN HERHANGİ BİR BELGE GÖTÜRMEM GEREKİYOR MU?
Başvuru yapmak için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne gittiğinizde başvuru dilekçeniz haricinde bir belge götürmeniz gerekmemektedir. Kurum başvuru randevusunda sizin evlat edinme başvurusu için uygun koşullara sahip olma durumunuzu değerlendirecektir. Eğer başvuru için uygun koşulları taşıyorsanız görüşmeye devam edilir.
Yapılacak görüşmede; evlât edinilecek küçüklerin özellikleri, evlât edinmenin sosyal ve hukuki sonuçları ile evlat edinme koşulları hakkında kapsamlı olarak bilgilendirilirsiniz.
BENDEN İSTENECEK BELGELER NELERDİR VE BU BELGELERİ TAMAMLAMAK İÇİN HERHANGİ BİR SÜRE VAR MIDIR?
-Nüfus müdürlüğü tarafından düzenlenen nüfus olayı kayıt örneği,
-Başvuran ve birlikte yaşadığı aile fertlerinin Adli Sicil Kanunu kapsamında yer alan silinmiş kayıtlar da dâhil sabıka kayıtları,
-Mal varlığını, gelir ve sosyal güvenlik durumunu gösterir belgeler,
-Kimlik Paylaşımı Sisteminden belge üretebilen muhtarlıklardan veya nüfus müdürlüklerinden alınacak yerleşim yeri belgesi,
-Öğrenim durumunu gösterir belge,
-Fiziksel, zihinsel ve ruhsal bir engelinin, sürekli bakımı gerektiren, bulaşıcı veya süreğen bir hastalığının bulunmadığını, ayrıca alkol veya uyuşturucu madde bağımlısı olmadığını belirten sağlık kurulu raporu,
-Türkiye’de yaşayan yabancı ülke vatandaşlarından veya yurt dışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından oturma izin belgesi ve küçüğün kabul eden ülkeye girmesine ve orada sürekli ikametine izin verildiğine veya verileceğine dair belge.
Yukarıda sayılan bu belgeleri başvuru tarihinden itibaren en geç iki ay içinde tamamlayarak teslim etmelisiniz. Eğer etmezseniz başvurunuz işleme alınmaz. Belgelerin sunulduğu tarih ve saat evlat edinme sıralamasında esas alındığından bu belgeleri ne kadar erken sunarsanız sizin evlat edinme işlemleriniz o kadar erken başlayacaktır.
BENDEN İSTENİLEN BELGELERİ TESLİM ETTİM ŞİMDİ NE YAPMAM GEREKİYOR?
Belgelerin incelenmesi sonucunda dosyanın işlemlerinin devam etmesine karar verilmesi halinde belgelerin tesliminden itibaren en geç 6 ay içinde (bu süre yoğunluğa göre değişebilmektedir) yerleşim yerinizde ziyaret edilerek hakkınızda sosyal inceleme süreci başlatılır.
SOSYAL İNCELEME SÜRECİ NEDİR?
Sosyal inceleme sürecinde sizin evlat edinilecek çocuk/ çocuklar için uygun ebeveyn olma durumunuz ve koşullarınız ayrıntılı olarak incelenir ve değerlendirilir.
İncelemede karar vermeye yardımcı olacak her türlü belge talep edilir.
Başvuru sahiplerinin ve varsa birlikte yaşadıkları başka kişilerin kişilik, eğitim, kültürel özellikleri, ekonomik güçleri, sağlık durumları, aile bireylerinin birbirleriyle ve çevreleri ile olan ilişkileri, çocuktan beklentileri, evlat edinmeye bakış açıları, bakım, eğitme ve yetiştirme konularına yaklaşımları, evlat edinmek istedikleri çocuğun özellikleri, başvuru sahiplerinin veya varsa altsoylarının tavır ve düşünceleri değerlendirilir.
Başvuru sahipleri ile en az 5 görüşme gerçekleştirilir.
Yapılan görüşmeler, incelemeler ve belgeler sonucu yapılan değerlendirme ile kapsamlı bir sosyal inceleme raporu hazırlanarak kanaat bildirilir.
Sosyal inceleme raporunda yer alan olumlu ya da olumsuz kanaat, başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.
Başvuru hakkında olumlu kanaat bildirilmesi halinde dosya sıraya alınır.
EVLAT EDİNME BAŞVURUM REDDEDİLİLİRSE, ASKIYA ALINIRSA VEYA İŞLEMDEN KALDIRILMASINA NE YAPMAM GEREKİYOR?
Evlat edinme başvurusunun reddedilmesine, askıya alınmasına veya işlemden kaldırılmasına ilişkin işlemler il müdürlüğü tarafından başvuru sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
Bu işlemlere karşı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde il müdürlüğü nezdinde itiraz edilebilir.
İtiraz komisyon tarafından görüşülerek en geç 1 ay içinde kesin olarak karara bağlanır ve karar itiraz edene yazılı olarak bildirilir.
DOSYANIN UYGUNLUĞUNA KARAR VERİLDİ ŞİMDİ NE OLACAK?
Dosyanızın uygunluğuna karar verilmesi halinde başvurunuz belge teslim tarihi itibariyle sıraya alınır. Sırada bekleme süresi evlat edinilecek çocuğun yaş ve cinsiyetine göre değişkenlik gösterecektir.
ÇOCUK YANIMA NASIL VE NE ZAMAN YERLEŞTİRİLECEK?
Sıranız geldiğinde, dosyanızın işlemlerinden sorumlu olan görevli personel sizinle iletişime geçecek ve evlat edinilecek çocukla tanıştırmak üzere kuruma çağıracaktır.
Sizinle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü arasında “Evlat Edinme Geçici Bakım Sözleşmesi” imzalanır. Gerekli iş ve işlemlerin tamamlanmasını takiben çocuk yanınıza yerleştirilir.
EVLAT EDİNME GEÇİCİ BAKIM SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ile sizin aranızda imzalanan bu belgeyle çocuğun bakım ve eğitimini İl Müdürlüğü denetiminde üstlenirsiniz.
Sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren bir yıllık evlat edinme öncesi geçici bakım süreci başlar.
İzleme sürecinin herhangi bir aşamasında olumsuz kanaate varılması ya da Sözleşme hükümlerine riayet edilmemesi halinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından “Evlat Edinme Geçici Bakım Sözleşmesi” tek taraflı olarak iptal edilebilir.
İZLEME SÜRECİ NEDİR?
Çocuğun yanınıza yerleştirilmesinden, evlat edinme işlemi tamamlanıncaya kadar geçen süreçte daha önceden haber verilerek veya haber verilmeksizin ziyaretler gerçekleştirilir. Bunun amacı Evlat edinecek kişi veya eşlerin çocuğu eğitme yeteneği, aile ilişkileri, sağlığı, çocukla olan ilişkilerindeki gelişmeler ile sosyal ve ekonomik koşullarındaki değişimlerin izlenmesidir. Yapılan izlemeler sonucu üçer aylık dönemler halinde izleme raporları düzenlenecektir.
1 YILLIK İZLEME SÜRESİ DOLDU ŞİMDİ NE YAPMAM GEREKİYOR?
Bir yıllık izleme süresi sonunda sosyal inceleme raporunu içeren dosya bir ay içinde ilgili mahkemeye evlat edinme davası açılmak üzere hazırlanır. Bu dosyayla birlikte evlat edinenin oturduğu yer; birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturduğu yerde bulunan aile mahkemesine eğer aile mahkemesi bulunmuyorsa asliye hukuk mahkemesine başvurarak dava açılması gerekmektedir.
Mahkeme kararıyla birlikte evlatlık ilişkisi kurulmuş olur.
YETİŞKİNLERİ EVLAT EDİNEBİLMEK İÇİN GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR?
- Evlat edinilenin ergin veya kısıtlı olması,
- Evlat edinenin altsoyunun açık muvafakatinin bulunması,
- Evlat edinilenin evli olması halinde eşinin rızası,
- Evlat edinilenin bedensel veya zihinsel özrü sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç olması,
- Evlat edinilenin küçükken evlat edinen tarafından en az 5 yıl süre ile bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş olması,
- Evlat edinen ile evlat edinilenin en az 5 yıldan beri aile halinde birlikte yaşamaları ve diğer haklı sebeplerin mevcut olması gerekir.
Bu hususlar dışında kalanlar küçüklerin evlat edinilmesi usulüne göre yapılacaktır.
