İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 17.maddesinden hareketle haklı fesih nedenleri oluşmadan belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden tarafın kanuni bildirim sürelerine uymadığı durumlarda karşı tarafa ödeyeceği tazminata ihbar tazminatı denilir.
İHBAR TAZMİNATININ OLUŞABİLMESİ İÇİN GEREKEN ŞARTLAR NELERDİR?
Bir önceki başlıkta verdiğimiz tanımdan da anlaşılacağı üzere ihbar tazminatının meydana gelebilmesi için şu 3 şartın mevcut olması gerekmektedir:
1- İş sözleşmesi belirsiz süreli olmalıdır.
2- Bu iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmemiş olması gerekmektedir.
3- İş sözleşmesi ihbar süresi verilmeksizin feshedilmiş olması gerekmektedir.
İHBAR TAZMİNATINI KİMLER İSTEYEBİLİR?
İhbar tazminatını hem işçi hem de işveren talep edebilir. Şartları taşıması halinde sözleşmeyi feshetmeyen taraf haklı nedenler olmaksızın fesheden taraftan ihbar tazminatı isteyebilir.
İHBAR SÜRELERİ NE KADARDIR VE NE ZAMAN İŞLEMEYE BAŞLAR?
İhbar süreleri işçi yahut işveren tarafından yapılan fesih bildiriminin karşı tarafa ulaşmasından başlayarak işlemeye başlar. İhbar süreleri işçinin o işyerinde çalıştığı sürelere göre belirlenecektir.
İhbar süreleri kanunla açıkça düzenlenmiş olup bu süreler yapılan iş sözleşmesiyle işçi lehine arttırılabilir ancak kesin olarak kısaltılamaz. Bunun nedeni İş Kanunu’nda yer alan işçiyi işverene karşı koruma amacı güden işçi lehine benimsenen prensiplerdir.
İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,feshedilmiş sayılır.
İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İhbar tazminatı işçinin almış olduğu son giydirilmiş brüt ücret üzerinden yapılacaktır. 4857 sayılı Kanunda belirlenen ihbar süresinin giydirirmiş brüt ücretle çarpımına göre belirlenecektir. Elde edilen bu değerden gelir ve damga vergileri düşülecektir.
İHBAR TAZMİNATINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR?
İhbar tazminatı isteyebilme süresi belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır. 4857 sayılı Kanunun Ek Madde 3 uyarınca ihbar tazminatında uygulanacak zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ancak kanun değişikliği öncesi yani 25.10.2017 tarihinden önce feshedilen sözleşmeler için ihbar tazminatı zamanaşımı süresi 10 yıldır.
İş hukuku kapsamında yapılacak her işlem, açılacak her dava yoğun teknik bilgiler içerdiğinden herhangi bir hak kaybına uğramadan süreci daha rahat geçirebilmeniz için bir avukata danışmanızı tavsiye etmekteyiz.
İHBAR TAZMİNATI DAVASI AÇILMADAN ÖNCE ARABULUCUYA BAŞVURMAK ZORUNLU MUDUR?
Şartların oluşması durumunda ihbar tazminatına hak kazanılmış ancak tazminat ödemekle yükümlü olan tarafça ihbar tazminatı ödenmezse ihbar tazminatı ve iş hukukundan kaynaklanan diğer alacak haklarına ilişkin olarak dava açılması mümkündür. Açılacak olan dava iş hukukunu konu aldığından zorunlu arabuluculuk kapsamında sayılmaktadır. Arabulucuya başvurulmadan açılan davalar dava şartı noksanlığı sebebiyle usulden reddedilir.
İHBAR TAZMİNATI DAVASI HANGİ MAHKEMEDE AÇILACAKTIR?
İhbar tazminatı davasına bakmakla görevli mahkeme İş Mahkemesidir. İş Mahkemeleri 7036 sayılı kanunla düzenlenen özel mahkemedir. İş Mahkemesi bulunmayan yerlerde ihbar tazminatı davasına bakmakla görevli mahkeme İş Mahkemesi sıfatıyla genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi bakacaktır.
İhbar tazminatı davasına bakmakla yetkili mahkeme işverenin veya şubesinin bulunduğu yer veya işin görüldüğü yer mahkemesidir.
İŞVEREN TARAFINDAN İŞ AKDİ SONLANDIRILIRSA İŞÇİYE İŞ ARAMA İZNİ VERMESİ ZORUNLU MUDUR?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 27.maddesi uyarınca işveren bildirim süreleri içinde, işçiye yeni bir iş bulması için iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur.
İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.
İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.
İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.